stichting      MWABUKA

Lichtpuntje in schuldencrisis arme landen: Zambia geholpen via G20

SchuldverlichtingZambia, het eerste land dat bankroet ging tijdens de pandemie, wordt na lange onderhandelingen tegemoet gekomen door schuldeisers.

De coronapandemie heeft wereldwijd grote gaten geslagen in overheidsbegrotingen. Dat is zo in westerse landen, maar vooral ook in de armste landen van de wereld. In 2020-2021 stortten economieën in, regeringen voerden hun uitgaven op, en daarna begonnen de rentes op te lopen. Het resultaat: hogere schulden, hogere rentelasten, hogere tekorten.

60 procent van de ontwikkelingslanden zit in de schuldenstress, aldus het Internationaal Monetair Fonds. Ze kunnen hun schulden niet meer betalen, of lopen het risico dat binnenkort niet meer te kunnen. Maar nu is er een lichtpuntje: het eerste ontwikkelingsland dat in de pandemie officieel bankroet ging, Zambia, klimt ook als eerste weer úít het faillissement.

_____________________________________________________________________

China probeert zijn verliezen als crediteur te minimaliseren en stelt zich hard op

___________________________________________________________

Het Afrikaanse land kondigde eind 2020 aan dat het 18,6 miljard dollar (17,1 miljard euro) aan buitenlandse schulden niet meer kon terugbetalen. Tussen 2019 en 2020 was de schuld gestegen van 92 naar 137 procent van het bbp. Deze week stemmen internationale schuldeisers naar verwachting officieel in met een deal over herstructurering van de schuld voor het land, die vorige week werd afgerond. De regering in Lusaka krijgt meer tijd om schulden terug te betalen, onder gunstiger voorwaarden.

Primeur voor G20

Het is het eerste internationale akkoord over schuldverlichting dat is gesloten onder leiding van de G20, de groep van 20 industrielanden en opkomende landen.

Dat is geopolitiek van belang. Want een G20-deal, dat betekent dat ook China akkoord is – een land dat bij schuldverlichting van arme landen de laatste jaren vaak dwarslag. Dit tot irritatie van het IMF, dat als taak heeft landen in financiële nood weer op de been te helpen.

In veel arme landen is China de grootste schuldeiser. De Chinezen verleenden in de jaren 2000 en 2010 veel krediet voor de aanleg van infrastructuur in strategisch belangrijke landen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Zambia is voor de Chinezen een leverancier van de belangrijke grondstoffen nikkel en koper.

Herstructurering van staatsschulden, waarbij schuldeisers linksom of rechtsom verliezen moeten incasseren, komt niet tot stand zonder China. Om de schuldenproblemen van arme landen beter aan te pakken, richtten G20-landen in 2020 een ‘raamwerk’ op. Daarin zou China meepraten met westerse landen (de traditionele schuldeisers), ondersteund door IMF en Wereldbank.

Maar het G20-raamwerk is een log geheel gebleken. De onderhandelingen over Zambia hebben drieënhalf jaar geduurd. De gesprekken met twee andere bankroete landen, Ghana en Sri Lanka, duren voort. China probeert zijn verliezen als crediteur te minimaliseren en stelt zich hard op, tot frustratie van IMF en westerse regeringen.

Het probleem zit ook bij particuliere bezitters in staatsobligaties van failliete landen, zoals ’s werelds grootste vermogensbeheerder BlackRock, dat geld voor klanten als pensioenfondsen belegt. Deze beleggers willen bij schuldverlichting uit de wind worden gehouden, dit ten koste van publieke schuldeisers. Particuliere beleggers gingen vorige week pas akkoord met de deal.

Mark Beunderman

____________________________

Zambia: Een land vol contrasten